گروه جامعه ایرنا - آلودگی هوا یکی از دغدغههای مزمن و اصلی شهروندان شهرهای بزرگ کشور، سلامت جسم و روان مردم را به خطر انداخته است البته این معضل بزرگ، پدیده جدیدی نیست. بر اساس اخبار موجود، حداقل از ۷۰ سال پیش موضوع آلودگی هوا مطرح بوده است؛ با وجود این، اطلاعات آلایندههای هوا فقط از سال ۱۳۸۱ به طور مرتب اندازهگیری و ثبت شده است.
در نیمه دوم سال، عامل اصلی آلودگی هوا در همه روزهای آلوده، آلاینده کمتر از ۲.۵ میکرون است البته ازن هم یکی از عوامل آلودگی هواست که فقط در ماههای گرم سال تشکیل میشود و هیچگونه نقشی در آلودگی نیمه دوم سال ندارد. سایر آلایندهها در طول سال عمدتا در شرایط پاک یا قابل قبول قرار دارند، گزارشی از کمیسیون محیط زیست مجمع وزرای ادوار جمهوری اسلامی ایران در زمینه آلودگی هوای تهران، نشان میدهد که غلظت آلاینده کمتر از ۲.۵ میکرون در دهه ۹۰ روند کاهشی داشته است؛ اگرچه همچنان غلظت آن سه برابر حد استاندارد سالانه بود و در شرایط بسیار نامطلوبی قرار دارد. در ضمن غلظت آن از شروع دهه ۱۴۰۰ رو به افزایش است؛ بنابراین اقدامات جدی برای کاهش این آلاینده ضروری است.
منبع آلاینده کمتر از ۲.۵ میکرون خودرو است؛ از این رو استاندارد بودن خودروها نقش اساسی در کاهش این آلاینده دارد اما واقعیت این است که هم حجم خودرو در کلانشهرها بسیار زیاد است و هم اینکه فرسوده هستند، در حالی که میتوان با توسعه و نوسازی ناوگان حمل و نقل عمومی تا حد بسیار زیادی انتشار این آلاینده را در هوای کلانشهرها کاهش داد.
در گزارش کمیسیون محیط زیست مجمع وزرای ادوار جمهوری اسلامی ایران به این موضوع اشاره شده و آمده است که طبق قانون توسعه حمل و نقل عمومی و مدیریت مصرف سوخت از سال ۱۳۸۶ تا سال ۱۳۹۰ میبایست سهم ناوگان حمل و نقل عمومی در خودروهای درون شهری از ۲۵ درصد به ۵۰ درصد افزایش مییافت اما به ۱۳ درصد کاهش یافته است همچنین حمل و نقل برون شهری از ۶۰ درصد به ۷۵ درصد افزایش مییافت اما به ۷ درصد کاهش یافته است این آمار نشان دهنده روند خطرناک وابستگی به خودروی شخصی است.
این در حالیست که بخش زیادی از خودروها هم فرسودهاند؛ به طوری که آمارها نشان میدهد تاکنون ۲۶ میلیون خودرو در کشور شماره گذاری شده که از این تعداد حدود ۷ میلیون خودرو به سن فرسودگی رسیدهاند همچنین ۱۲.۵ میلیون موتورسیکلت شمارهگذاری شده که حدود ۱۰ میلیون از آنها فرسودهاند و عموما نیز کاربراتوری هستند، سن فرسودگی موتورسیکلت ۶ سال تعیین شده و سن فرسودگی خودرو نیز متفاوت است مثلا سواری ۲۰ سال و عمومی ۱۰ سال در نظر گرفته شده است؛ این در حالیست که شاهد تردد حجم زیادی خودروی فرسوده در سطح کلانشهرها هستیم.