شرکت خودروسازی سایپا، یکی از دو قطب اصلی صنعت خودرو ایران، این روزها در مرکز توجهات و گمانه زنی‌های فراوانی قرار گرفته است. آینده این غول خودروسازی با دو سناریوی کاملا متفاوت و پر از ابهام گره خورده است. از یک سو، شرکت خصوصی و باسابقه کرمان موتور با ارائه برنامه‌ای جامع و بلند پروازانه، آمادگی خود را برای به دست گرفتن مدیریت سایپا و ایجاد تحولی بنیادین در این شرکت اعلام کرده و از سوی دیگر، زمزمه‌های از احتمال ورود هلدینگ دات وان و بابک زنجانی، چهره جنجالی و پرحاشیه اقتصاد ایران، به این صنعت و حتی به سایپا به گوش می‌رسد. حضور شرکت‌های مختلف برای تصاحب مدیریت جدید سایپا و این دو مسیر پیش رو، نه تنها سرنوشت سایپا، بلکه بخش مهمی از آینده صنعت خودرو و اقتصاد کشور را تحت تاثیر قرار خواهد داد که در آخرین مطلب از سری اخبار خودرو گجت نیوز، قصد شفاف سازی آن را داریم.
سامان فیروزی، مدیر عامل شرکت کرمان موتور، با اشاره به تجربه بیش از ۳۰ ساله این شرکت در صنعت خودروی کشور و سابقه همکاری با سه خودروساز مطرح بین المللی یعنی جنرال موتورز، فولکس واگن و هیوندای، از آمادگی کامل کرمان موتور برای در اختیار گرفتن سهام مدیریتی سایپا خبر داده است. وی در اظهارات و نامه‌ای منتشر شده جدید خود اعلام کرده که کرمان موتور برنامه‌ای جامع و پنج ساله را تدوین کرده که در صورت اجرا، نه تنها منجر به شکل گیری بزرگترین گروه خودروسازی کشور خواهد شد، بلکه این گروه جدید را به جمع ۱۰ خودروساز برتر جهان نیز خواهد رساند.
فیروزی در بخشی از اظهارات خود، با انتقاد از برخی شعارهای سطحی و تبلیغاتی که بدون آگاهی عمیق از پیچیدگی‌های صنعت خودرو مطرح می‌شوند، تاکید کرده است که اینگونه رویکردها، که بیشتر با هدف ایجاد ویترینی تجاری تحت عنوان تولید ارائه می‌شوند، در عمل می‌توانند منجر به حذف هزاران شغل و نابودی زنجیره تامین خودروسازی کشور شوند. به گفته او، صنعت خودرو ایران با وجود سابقه ۶۰ ساله، از رقبای جوان‌تر جهانی خود عقب مانده و اکنون زمان آن فرا رسیده که با برنامه‌ریزی واقع گرایانه و کارشناسی شده، این عقب‌ماندگی جبران شود.
کرمان موتور با ارائه یک برنامه راهبردی شش‌گانه، چشم‌انداز خود برای تحول و مدیریت آینده سایپا را ترسیم کرده است. اولین و شاید بلند پروازانه‌ترین بخش این برنامه، افزایش تولید سالانه به یک میلیون دستگاه خودرو است. این هدف قرار است با ادغام هوشمندانه ظرفیت‌های تولیدی موجود در کرمان موتور و سایپا، شامل خطوط پرس، بدنه سازی، تولید موتور و گیربکس، رنگ و مونتاژ و بدون نیاز به سرمایه‌گذاری جدید برای ایجاد ظرفیت اولیه، محقق شود. دستیابی به این تیراژ بالا نه تنها به استفاده بهینه از امکانات موجود کمک می‌کند، بلکه می‌تواند منجر به کاهش قابل توجه هزینه تمام‌شده تولید، و در نتیجه، کاهش قیمت نهایی خودرو برای مصرف کننده و امکان عرضه گسترده‌تر محصولات در بازار شود. در کنار این افزایش مقیاس، برنامه کرمان موتور بر کاهش هزینه‌های لجستیکی و تعمیق بومی سازی تولید نیز تاکید دارد. با بهره‌گیری از صرفه جویی‌های ناشی از مقیاس و توزیع مناسب خطوط تولید در سایت‌های مختلف دو شرکت، هزینه‌های حمل و نقل و زنجیره تامین، بهینه سازی خواهد شد. همزمان، فرآیند بومی‌سازی و تولید قطعات داخلی با سرعت و جدیت بیشتری دنبال می‌شود که نتیجه مستقیم آن، ایجاد اشتغال پایدار در کشور و کاهش وابستگی ارزی صنعت خودرو خواهد بود.
در راستای نوسازی و افزایش رقابت پذیری محصولات، کرمان موتور برنامه گسترده‌ای برای توسعه فناوری و عرضه مدل‌های جدید توسط سایپا پیش بینی کرده است. طبق این برنامه، سایپا قادر خواهد بود از سال دوم پس از واگذاری، سالانه سه مدل خودروی کاملا جدید را با قابلیت رقابت در بازارهای صادراتی به سبد محصولات خود اضافه کند و این روند تا سال پنجم ادامه خواهد یافت. ورود فناوری‌های نوین و بهره گیری از طراحی‌های به روزتر و جذاب‌تر، به معنای عرضه خودروهایی ایمن‌تر، زیباتر و با مصرف سوخت بهینه‌تر خواهد بود که نه تنها نیاز بازار داخلی را تامین می‌کند، بلکه پتانسیل بالایی برای حضور در بازارهای صادراتی و ارزآوری برای کشور خواهد داشت. تحقق این هدف مهم، نیازمند سرمایه گذاری قابل توجهی است و به همین منظور، برنامه سرمایه گذاری یک میلیارد دلاری طی پنج سال آینده در نظر گرفته شده است. این سرمایه عظیم قرار است از طریق بازار سرمایه، آورده سها م‌داران و سود انباشته گروه تامین شده و به طور مستقیم در بخش توسعه فناوری‌های نوین و نوسازی خطوط اصلی تولید هزینه شود. این سرمایه گذاری‌ها به ارتقا کیفیت تولید، عرضه محصولات جدیدتر و رقابتی‌تر در سطح جهانی و در نهایت، فراهم کردن امکان حضور پررنگ‌تر در بازارهای بین‌المللی منجر خواهد شد.
نهایتا هیچ کدام از این اهداف بدون اصلاحات ساختاری و مدیریتی و تضمین سودآوری پایدار قابل دستیابی نیست. ششمین برنامه کلیدی کرمان موتور برای مدیریت آینده سایپا، اصلاح ساختار مدیریتی و سازمانی با هدف ایجاد ثبات مدیریتی و چابک سازی سازمان است. این امر شامل حذف و انحلال شرکت‌های تابعه زاید و نامرتبط با فعالیت اصلی صنعت خودرو، مولدسازی دارایی‌های غیرمولد و تزریق منابع مالی حاصل از این اقدامات به چرخه تولید و افزایش نقدینگی شرکت خواهد بود. این پاکسازی و بهینه‌سازی ساختاری، به افزایش شفافیت، سرعت در تصمیم گیری‌ها و ایجاد سازمانی پاسخگوتر منجر خواهد شد که به نفع مصرف کننده نهایی و کل زنجیره ارزش صنعت خودرو خواهد بود. تمامی این برنامه‌ها در نهایت به سمت تضمین سودآوری پایدار گروه خودروسازی جدید هدایت می‌شوند. این سودآوری از طریق مدیریت بهینه و متنوع سبد محصولات، کاهش مستمر هزینه‌های سربار و لجستیکی، دستیابی به تیراژ تولید اقتصادی و ارتقا بهره وری در تمامی سطوح عملیاتی تضمین خواهد شد. سودآوری یک خودروساز بزرگ، نه تنها به معنای بازگشت سرمایه سهام داران، بلکه تضمین کننده تداوم تولید، حفظ و حتی افزایش فرصت‌های شغلی و بهبود مزایای رفاهی برای هزاران کارگر و متخصص شاغل در این صنعت خواهد بود.
زمزمه بابک زنجانی در سایپا و آژیر قرمز نارنجی پوشان
در حالی که کرمان موتور با برنامه‌ای مدون و شفاف برای آینده سایپا پا پیش گذاشته، نام بابک زنجانی، چهره‌ای که در دهه ۹۰ به دلیل فساد مالی کلان و بدهی ۲.۷ میلیارد یورویی به وزارت نفت به یکی از جنجالی‌ترین شخصیت‌های اقتصادی ایران تبدیل شد، بار دیگر در کانون توجهات و این بار در ارتباط با صنعت خودروسازی قرار گرفته است. زنجانی که زمانی به اتهام فساد فی الارض و اخلال در نظام اقتصادی به اعدام محکوم شده بود، پس از تسویه بدهی‌های خود به دولت که گفته می‌شود از طریق سرمایه گذاری‌های پرسود در ارزهای دیجیتال و املاک در داخل و خارج از کشور پیش از بازداشتش، به ثروت هنگفتی دست یافته، از مجازات اعدام رهایی پیدا کرده و طبق برخی گزارش‌ها در حال حاضر با ۲۵ شرکت فعال، در حال گسترش فعالیت‌های خود در حوزه‌های مختلف از جمله حمل و نقل ریلی و اخیرا صنعت خودروسازی است.
گزارش‌ها و منابع آگاه حاکی از آن است که زنجانی، با تکیه بر دارایی‌های عظیم خود، در حال مذاکره و رایزنی برای ورود به صنعت خودروسازی ایران است. این صنعت، که سال‌هاست با چالش‌هایی مانند زیان انباشته چندین هزار میلیارد تومانی ایران خودرو و سایپا دست و پنجه نرم می‌کند، به دلیل ماهیت انحصاری و برخورداری از حمایت‌های دولتی، همواره مورد توجه سرمایه گذاران با سوابق جنجالی بوده است. ادعا می‌شود که زنجانی در حال تلاش برای خرید سهام یا مشارکت در پروژه‌های مرتبط با خودروسازی است، اقدامی که می‌تواند نفوذ او را در یکی از استراتژیک‌ترین بخش‌های اقتصاد ایران تثبیت کند.
اما آنچه بیش از این بازگشت پرحاشیه، پرسش برانگیز و نگران‌کننده به نظر می‌رسد، سکوت نهادهای نظارتی در برابر فعالیت‌های جدید بابک زنجانی است. با وجود سابقه او در فساد مالی گسترده، که شامل جعل اسناد، پرداخت رشوه و انتقال غیرقانونی ۴۴۵ میلیون یورو به حساب رضا ضراب در ترکیه بود، تاکنون هیچ واکنش رسمی از سوی این نهادها مشاهده نشده است. این در حالی است که مجلس شورای اسلامی پیش‌تر در سال ۱۳۹۲، با نامه ۱۲ نماینده شاخص، خواستار برخورد جدی با زنجانی شده بود. حتی نمایندگانی مانند امیرحسین ثابتی که در جریان مباحث مربوط به واگذاری ایران خودرو به شرکت کروز، انتقادات شدیداللحنی را مطرح می‌کردند، اکنون در شرایطی که گفته می‌شود سایپا در شرف واگذاری به بابک زنجانی است، هیچ اظهار نظری نمی‌کنند. این سکوت در حالی است که زنجانی در گذشته نیز به خوبی از خلاهای نظارتی بهره برده بود. گزارش تحقیق و تفحص مجلس در سال ۱۳۹۲ نشان داد که تفاهم نامه ۴ میلیارد یورویی او با سازمان تامین اجتماعی، به دلیل اشکالات حقوقی عدیده و عدم رعایت قوانین، غیرقانونی تشخیص داده شده بود.
بازگشت بابک زنجانی به صحنه اقتصاد ایران، با ثروتی که منشا آن نیز پرسش برانگیز است، و تلاش او برای نفوذ به صنایع کلیدی مانند خودروسازی و تصاحب مدیریت سایپا به کمک هلدینگ دات وان، زنگ خطری جدی برای اقتصاد کشور و شفافیت در آن محسوب می‌شود. سوابق فساد مالی او همچنان در اذهان عمومی زنده است و انتظار می‌رود مجلس شورای اسلامی، به عنوان نهادی که پیش‌تر در پرونده زنجانی نقش فعالی ایفا کرده بود، با ورود به این موضوع، شفافیت لازم را درباره فعالیت‌های جدید او و نظارت دقیق بر قراردادهای کلان مرتبط با صنایع استراتژیک فراهم کند. در غیر این صورت، سکوت نمایندگان می‌تواند به عنوان نشانه‌ای از ضعف نظارتی یا حتی فراتر از آن تفسیر شود که پیامدهای آن برای سرمایه‌های عمومی و سلامت اقتصادی کشور جبران‌ناپذیر خواهد بود. سرنوشت سایپا و به تبع آن بخش مهمی از صنعت خودرو کشور، اکنون در گرو تصمیمات کلانی است که در آینده نزدیک اتخاذ خواهد شد.
منبع:کجت نیوز