در حالیکه نرخ ارز طی روزهای اخیر در پی اخبار مربوط به دور چهارم مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا، اندکی کاهش یافته، بازار خودرو واکنش‌های متفاوتی نشان داده است. از یک‌سو، فروش خودروهای وارداتی به دلیل انتظار خریداران برای ثبات بیشتر متوقف شده و از سوی دیگر، رشد نرخ ارز نیمایی باعث افزایش هزینه تولید خودروهای مونتاژی شده که فشار مضاعفی بر این بخش وارد کرده است.
روز یکشنبه ۲۱ اردیبهشت ماه، دور چهارم گفت‌وگوهای غیرمستقیم ایران و آمریکا در مسقط (همانند گذشته با میانجیگری عمان) برگزار شد. از ابتدای هفته، با مشخص شدن زمان دقیق انجام مذاکرات دور چهارم، بازار ارز با نوسانات هر چند حداقلی همراه بود و روز گذشته نیز این نوسان سمت‌وسویی اندک کاهشی داشت.
طی هفته‌های اخیر و از زمان آغاز ارتباطات و گفت‌وگوهای میان دو کشور و صحبت بر سر توافق میان ایران و آمریکا و رفع تحریم‌ها، ارزش پول ملی را با افزایش روبرو و منجر به کاهش نرخ ارز در بازار شد؛ در حالیکه در هفته گذشته و پس از به تعویق افتادن روزِ دور چهارم گفت‌وگوها، بازار ارز مجدد نوسان افزایشی را تجربه کرد، اما روز شنبه و به‌ویژه یکشنبه این هفته، با اطلاع‌رسانی در خصوص روز برگزاری دور چهار مذاکرات، نوسان هر چند کاهشی اتفاق افتاد.
بصورت کلی اما در بررسی تاثیر کاهش نرخ ارز بر بازار خودروهای مونتاژی و وارداتی، باید گفت که با وجود کاهش نرخ ارز، قیمت خودروهای وارداتی در بازار تغییر قابل‌توجهی نداشته است.
سعید موتمنی- رئیس پیشین اتحادیه نمایشگاه‌داران و فروشندگان خودرو تهران- اخیراً در این رابطه اعلام کرده بود که تنوع و افزایش عرضه خودروهای وارداتی، موجب تعدیل در عرضه و تقاضا شده و این امر سبب شد که حتی در زمان سیر صعودی و افزایش مداوم نرخ ارز، قیمت خودروهای خارجی دچار جهش نشود؛ بیشتر این خودروها از مدل‌های ۲۰۲۳ و ۲۰۲۴ هستند و تأثیر زیادی بر کاهش تقاضا برای خودروهای مونتاژی گذاشته‌اند.
از سوی دیگر اما افزایش نرخ ارز دولتی از ۴۲ هزار تومان به ۷۰ هزار تومان از آبان‌ماه سال گذشته تاکنون، فشار مضاعفی را بر هزینه‌های تولید خودرو در کشور وارد کرده است. این افزایش نرخ ارز به ویژه در بخش واردات قطعات و مواد اولیه صنعت خودرو تأثیرات قابل توجهی داشته است.
افزایش نرخ ارز نیمایی (توافقی)، مستقیماً قیمت تمام‌شده خودروهای مونتاژی را تحت تأثیر قرار داد؛ چراکه این خودروسازها برای تامین بخش عمده‌ای از قطعات خود (به‌ویژه قطعات حساس و های‌تک نظیر گیربکس، ECU، ایربگ و سیستم تعلیق) کاملاً وابسته به واردات هستند. در این شرایط، هر افزایش در نرخ ارز رسمی، بر اساس برآوردها هزینه نهایی تولید یک خودرو مونتاژی را بین سه تا ۱۰ میلیون تومان بسته به نوع و سطح داخلی‌سازی محصول، بالا می‌ببرد.
این موضوع، خودروسازان مونتاژی را در شرایط دشواری قرار داد؛ از یک‌سو، قیمت قطعات و هزینه تولید افزایش یافت و از سوی دیگر، بازار کشش افزایش بیشتر قیمت فروش را نداشت.
کاهش تقاضا و رکود در بازار خودروهای وارداتی
با وجود نبود تقاضا و کاهش در نرخ ارز، فضای بازار خودرو بیش از هر چیز تحت‌تاثیر اخبار مذاکرات و انتظارات شکل‌گرفته پیرامون آن است؛ در حقیقت خریداران و فروشندگان هر دو تمایلی به تصمیم‌گیری عجولانه ندارند و بازار خودرو در یک وضعیت نیمه‌منجمد و رکود به سر می‌برد و تغییر محسوسی در قیمت نیست.
در مجموع، کاهش نرخ ارز در بازه زمانی ایام گفت‌وگوها، تاثیرات متفاوتی بر بازار خودروهای وارداتی و مونتاژی داشته است. در حالی که قیمت خودروهای وارداتی به دلیل افزایش عرضه و تنوع مدل‌ها ثبات نسبی داشته، هزینه‌های تولید خودروهای مونتاژی به دلیل افزایش نرخ ارز دولتی افزایش یافته است. همچنین، نوسانات نرخ ارز و عدم امکان گشایش اعتبار اسنادی به درهم از طریق امارات، بازار خودروهای وارداتی را با رکود و کاهش فروش مواجه کرده است. از سوی دیگر، کاهش نرخ ارز تأثیر روانی مثبتی بر بازار خودرو داشته و موجب کاهش حباب قیمتی در بازار شده است.
با توجه به تداوم مذاکرات و ناپایداری نرخ ارز، انتظار می‌رود بازار خودرو در هفته‌های آینده همچنان از این عوامل تأثیر بپذیرد. در این میان، ثبات ارزی همراه با اتخاذ سیاست‌های حمایتی می‌تواند زمینه‌ساز کاهش قیمت‌ها و بازگشت تدریجی بازار از رکود باشد.
منبع:کار.آی آر