یکی از مهم‌ترین مرزهای ترانزیتی ایران در شمال‌شرق، این روزها صحنه صف‌های طولانی، توقف‌های چندماهه و سردرگمی شدید رانندگان کامیون‌های ایرانی است. مرزهایی همچون سرخس، لطف‌آباد و اینچه‌برون که همواره به‌عنوان شاه‌راه ترانزیت به آسیای میانه شناخته می‌شدند. حالا به نقطه‌ای تبدیل شده‌اند که صدها کامیون کشنده ایرانی به دلیل عدم صدور مجوز عبور از سوی انجمن‌های داخلی، عملاً زمین‌گیر شده‌اند. بلاتکلیفی هزاران راننده کامیون در مرز ازبکستان نه‌تنها درآمد رانندگان را به خطر انداخته، بلکه موجب اختلال در زنجیره صادرات و تضعیف نقش ترانزیتی ایران شده است.
بلاتکلیفی هزاران راننده کامیون در مرز ازبکستان و عدم تخصیص مجوز به آن ها
بر اساس توافقات انجام‌شده، کشور ازبکستان از تاریخ ۲۵ ژوئن ۲۰۲۵ اعلام کرده بود که فقط کامیون‌های دارای پروانه عبور (موسوم به دوزبلاغ) اجازه تردد در خاک این کشور را دارند. حتی بیش از هزار مجوز رسمی نیز به ایران تحویل داده شد تا روند تردد ناوگان ایرانی بدون وقفه انجام شود. اما نکته عجیب اینجاست که این مجوزها در اختیار رانندگان قرار نگرفته‌اند. و سازمان‌های داخلی مرتبط، از جمله انجمن‌های حمل‌ونقل بین‌المللی در تهران و خراسان، به دلایل نامشخص از صدور این مجوزها خودداری کرده‌اند.
این وضعیت باعث شده رانندگان ایرانی در مرز متوقف شوند. و حتی برخی برای جلوگیری از فساد کالا، مجبور به تخلیه بار در مرزهای خروجی ایران شوند؛ موضوعی که به‌جز خسارت‌های مستقیم مالی، مانعی جدی برای ارزآوری از مسیر ترانزیت کالا به آسیای میانه نیز به شمار می‌رود.
ورود ناوگان خالی ترکمنستانی به ایران بدون هزینه بارگیری
از سوی دیگر، گزارش‌های میدانی رانندگان نشان می‌دهد. که کامیون‌های ترکمنستانی بدون هیچ‌گونه پرداخت هزینه یا انجام تشریفات خاص، به‌راحتی وارد خاک ایران شده و حتی بدون اسکن و بازرسی، بارهای ترانزیتی را به مقصدهای آسیای میانه حمل می‌کنند. این در حالی است که ترکمنستان به هیچ عنوان اجازه ورود کامیون‌های خالی ایرانی به خاک خود را نمی‌دهد. چنین تبعیض آشکاری، نه‌تنها صنعت حمل‌ونقل ایران را تضعیف کرده، بلکه فضای رقابتی نابرابری را در منطقه به وجود آورده است.
اعتراض و بلاتکلیفی هزاران راننده کامیون در مرز ازبکستان
با گذشت بیش از یک ماه از آغاز این بحران، رانندگان ترانزیتی کشور در نامه‌ای خطاب به مسئولین، خواستار استفاده کامل از ظرفیت ناوگان داخلی برای ترانزیت به ازبکستان و سایر کشورهای آسیای میانه شده‌اند. آن‌ها تاکید می‌کنند که مجوزهای صادرشده باید مستقیماً در پایانه‌های مرزی در اختیار راننده قرار گیرد تا از بروز رانت و تبعیض در توزیع جلوگیری شود. در حال حاضر، بیش از ۳ هزار راننده به‌صورت مستقیم از این وضعیت آسیب دیده‌اند. و سرمایه‌ای بالغ بر هزاران میلیارد تومان در قالب ناوگان بیکار مانده است.
افزایش آمار ترانزیت، در سایه عملکرد ناهماهنگ
جالب است بدانید در همین بازه، سازمان راهداری از رشد چشمگیر ترانزیت غیرنفتی و نفتی کشور در سال ۱۴۰۳ خبر داده است. طبق آمار رسمی، مجموع ترانزیت جاده‌ای و ریلی کشور از مرز ۲۰ میلیون تن گذشته و حتی اهداف برنامه هفتم توسعه با تحقق ۱۲۵ درصدی پشت سر گذاشته شده است. اما آنچه این آمارها نشان نمی‌دهد، تأثیر تصمیمات داخلی بر روی زمین است؛ جایی که رانندگان در مرز، شب و روز را در صف و سردرگمی می‌گذرانند.
در حالی که ظرفیت ۷۷۰ هزار دستگاه ناوگان جاده‌ای و خارجی در ایران وجود دارد. و روزانه ده‌ها هزار تن کالا از مسیرهای ترانزیتی جابه‌جا می‌شود. عدم هماهنگی میان انجمن‌های داخلی و نهادهای مرزی می‌تواند این پتانسیل عظیم را تبدیل به بحرانی فرساینده کند. رانندگان و شرکت‌های ترانزیت ایران اکنون از مسئولان می‌خواهند که پاسخگوی این سوءمدیریت باشند و نسبت به توزیع عادلانه و شفاف مجوزهای تردد اقدام کنند.
منبع:با کامیون
برای دریافت سریع اخبار در واتساپ ، به کانال ما بپیوندید:
Auto press