در شرایطی مانند جاده‌های لغزنده، سربالایی‌های پرشیب یا مسیرهای گل‌آلود، آنچه مانع از توقف کامل کامیون می‌شود، عملکرد سیستم قفل كن و جفت كن ديفرانسل است. قفل کن دیفرانسیل وظیفه دارد گشتاور را به‌صورت مساوی بین چرخ‌های یک محور توزیع کند، در حالی که جفت کن دیفرانسیل ارتباط میان دو محور محرک عقب را یکپارچه می‌سازد. این دو سیستم با حذف لغزش و افزایش چسبندگی، تضمین می‌کنند که کامیون حتی در سخت‌ترین شرایط نیز به حرکت خود ادامه دهد. اما دقیقاً قفل کن دیفرانسیل چیست و چه زمانی باید فعال شود؟
جفت كن و قفل کن دیفرانسیل چیست؟
در کامیون‌های 6×4، سیستم جفت کن به‌معنای درگیر کردن مستقل هر دو محور محرک (هر ۴ چرخ عقب) است. با غیرفعال شدن هرزگرد بین دو محور، هر محور قدرت خود را حفظ می‌کند. در شرایط لغزندگی، این قابلیت باعث حرکت پایدار می‌شود.
دیفرانسیل قطعه‌ای است که به چرخ‌ها اجازه می‌دهد با سرعت‌های متفاوت بچرخند. اما در مسیرهای لغزنده، همین مزیت به یک ضعف تبدیل می‌شود. چون چرخی که اصطکاک کمتری دارد، گشتاور بیشتری دریافت می‌کند و دچار بکسوات می‌شود. قفل دیفرانسیل جلوی این پدیده را می‌گیرد و قدرت را به طور مساوی بین چرخ‌ها پخش می‌کند. قفل دیفرانسیل در محورهای عقب عمل می‌کند و هرزگرد بین دو چرخ محور را از مدار خارج می‌کند تا گشتاور به‌طور مساوی میان دو چرخ توزیع شود.
تفاوت قفل كن و جفت كن ديفرانسل
قفل کن (دف لاک): مخصوص قفل کردن دیفرانسیل بین چرخ‌های یک محور.
جفت کن: مخصوص کامیون‌های 6×4 است که هر دو محور عقب را به طور مستقل و مساوی درگیر می‌کند و هرزگرد بین محورها را حذف می‌کند.
دلایل تفاوت قفل كن و جفت كن ديفرانسل
تفاوت قفل كن و جفت كن ديفرانسل دلایل متعددی دارد. در شرایطی که یکی از چرخ‌ها بار نچسبیده را لمس می‌کند، سیستم معمولی دیفرانسیل گشتاور را به همان چرخ می‌فرستد تا بیشتر بچرخد. در حالتی که دیفرانسیل قفل باشد، گشتاور به چرخ غیر لغزان انتقال می‌یابد؛ بنابراین کامیون از وضعیت «بُکسوات» خارج می‌شود و حرکت ادامه می‌یابد حتی اگر یکی از چرخ‌ها در گِل یا یخ گرفتار باشد.
عملکرد دیفرانسیل در شرایط عادی و بحرانی
در حالت عادی، نیرو از گاردان به هر دو محور عقب تقسیم می‌شود (۵۰-۵۰). اما وقتی یکی از محورها دچار لغزش شود، سیستم به طور پیش‌فرض نیروی بیشتری به محور دیگر می‌فرستد و ممکن است باعث فشار مضاعف شود. در اینجا، جفت‌کن وارد عمل شده و اجازه می‌دهد هر دو محور محرک، هم‌زمان و با حداکثر قدرت عمل کنند.
نحوه عملکرد جفت کن دیفرانسیل
به راننده اجازه می‌دهد نیروی دیفرانسیل را به هر دو محور عقب تقسیم کند. در حالت درگیر، هر دو محور ۵۰ درصد گشتاور دریافت می‌کنند. اما نکته حساس این است که چرخ‌ها نباید در حال چرخیدن باشند؛ در غیر این صورت آسیب به سیستم وارد می‌شود.
نحوه صحیح استفاده از قفل دیفرانسیل
استفاده در سرعت بالا یا در پیچ‌ها فشار زیادی به اجزاء دیفرانسیل وارد می‌کند و فرمان‌پذیری را کاهش می‌دهد همچنین فعال کردن در حال چرخیدن چرخ‌ها ممکن است منجر به شکست مکانیکی یا آسیب شدید بشود پس در نتیجه نحوه صحیح استفاده از قفل كن و جفت كن ديفرانسل حائز اهمیت است که در ادامه آن را توضیح داده‌ایم:
- قبل از ورود به مسیر لغزنده فعال شود
- در سرعت پایین یا در حالت ایستاده درگیر شود
- پس از عبور از مانع فوراً غیرفعال گردد
- هنگام پیچیدن با قفل درگیر رانندگی نکنید
نکات ایمنی کلیدی استفاده از قفل دیفرانسیل
در ادامه مهم‌ترین نکات استفاده از قفل كن و جفت كن ديفرانسل را آورده‌ایم:
- هرگز با قفل دیفرانسیل درگیر در زمین خشک و در پیچ‌ها نپیچید
- همیشه منتظر شوید چراغ چشمک‌زن در صفحه ابزار به حالت پایدار برسد
- در خودروهای مجهز به EBS، نیاز به فشردن کلاچ نیست اما رعایت سرعت الزامی است
منبع:با کامیون
برای دریافت سریع اخبار در واتساپ ، به کانال ما بپیوندید:
Auto press